Sunnudagurinn 9. maí
Hér koma fjórir molar sem við tókum saman fyrir ykkur lesendur góðir. Þrír þeirra eru ferðamolar – sá fjórði staðbundnari, og þó. Ferðalag út í geim og til Feneyja, í Kópavog og Hörpu. Góða ferð.
Molar dagsins: 🍬
I. Laugardagur á HönnunarMars,
- Við erum að hlusta,
II. Sigurður Guðjónsson í Berg Contemporary,
III. Ungir einleikarar með Sinfóníunni,
IV. Fjölæringar.
I. Laugardagur á HönnunarMars
HönnunarMars stendur frá 19. til 23. maí.
Það eru margar leiðir til að upplifa HönnunarMars. Frá upphafi má segja að ég hafi nálgast hátíðina með All In-aðferðinni. Hún krefst þess að fólk annað hvort losi sig úr vinnu og frá öðrum verkefnum meðan á hátíðinni stendur, og helst daginn eftir að henni lýkur, eða sem kannski ekki allir geta hreinlega gera HönnunarMars-þátttöku að atvinnu. Ég hef prófað báðar aðferðirnar.
Hvort sem fólk beiti All In–aðferðinni eða öðrum nálgunum er alltaf til bóta að skipuleggja sig aðeins. (Nauðsynlegt reyndar í All In.) Ekki síst nú á dögum þegar takmarkanir geta valdið því að viðburðir hreinlega fyllist.
Í ár ákvað ég að byrja á að skipuleggja þéttan HönnunarMars-laugardag
Fylgið okkur í Gerðarsafn
Ég ætla að hefja daginn í miðju höfuðborgarinnar. Ásinn stoppar mjög nálægt Gerðarsafni í Kópavogi. Safnið opnar kl. 10 en við megum engan tíma missa og því mæti ég uppúr 9 og sest á nýoppnað kaffihús Reykjavík Roasters á jarðhæð safnsins. Með því verð ég til í slaginn.
Á Gerðarsafni hefur HönnunarMars-sérfræðingurinn Sara Jónsdóttir stýrt sýningunni Fylgið okkur. Á sýningu Söru teflir hún fram spennandi hönnuðum sem eru kannski ekki að stíga sín fyrstu skref en verður án efa spennandi að fylgjast með í náinni framtíð. Þverfagleg vinna verður áberandi á sýningunni en þar verða verk eftir hönnuði úr öllum geirum hönnunar.
Mygluprentari á Lækjartorgi
Næst er ferðinni heitið á Lækjartorg. Ásinn kemur okkur hratt og örugglega á leiðarenda. Í skemmtilegu gróðurhúsi Borgarinnar á torginu hafa þrír hönnuðir komið sér fyrir á hátíðinni. Frá upphafi hefur HönnunarMars veitt innsýn í öll stig hönnunarferlisins. Allt frá hugmynd, eða jafnvel vísi að hugmynd, til fullmótaðrar vöru eða byggingar.
Á Lækjartorgi á sér stað rannsókn á lífrænni prentun. Er hægt að prenta með myglusvepp? Hvað gerist að prentun lokinni, stækkar prentverkið og breytist?
Ekta HönnunarMars-viðburður sem býður okkur velkomin í nýtt rými og kynnir fyrir okkur nýja hugmynd. Kannski breytir hún heiminum, kannski ekki.
Rennsli í Rammagerðinni
Við stefnum upp á Skólavörðuholt. Á leiðinni þangað stöldrum við við á Skólavörðustíg og upplifum mjög týpískan en spennandi HönnunarMars-viðburð. Í gluggum Rammagerðarinnar verður keramikrenniverkstæði þar sem lærðir keramikhönnuðir bjóða öðrum hönnuðum upp í dans við rennibekkinn. Án efa myndræn og skemmtileg innsetning.
Hlutverk í Ásmundarsal
Ásmundarsalur við Freyjugötu hefur frá endurnýjun skipað sér fastan sess í dagskrá HönnunarMars. Félag vöruhönnuða efnir til áhugaverðrar sýningar undir nafninu Hlutverk. Þar er hlutum sem hafa misst hlutverk sitt fundið nýtt. Í aðdraganda sýningarinnar hafa þeir 14 hönnuðir og teymi sem taka þátt skipst á að dvelja í Gryfjunni og þannig unnið fyrir opnum tjöldum.
Sýningin er líka uppboð. Ég hef náð að fylgjast aðeins með Instagram-reikningi vöruhönnuða og sýnist stefna í áhugaverðar niðurstöður.
Skemmtilegt tilviljun að í Ásmundarsal er einnig að finna kaffihús Reykjavík Roasters. Nú veit ég ekki hverjir siðir ykkar og venjur eru en hafi einhverjir neitað sér um einn hélaðan af krananum í Gerðarsafni er engin ástæða til að neita sér um glas af köldu hvítvíni í Ásmundarsal.
Ástarbréf til Sigvalda Thordarsonar
Myndlistarmaðurinn Loji Höskuldsson byrjaði fyrir nokkrum árum að mynda hús Vopnfirska arkitektsins Sigvalda Thordarsonar. Myndirnar hefur hann birt á Instagram-reikningi sínum sem hefur jafnt og þétt safnað fylgjendum. Það kom Loja á óvart hversu mikillar athygli og aðdáunar húsin og verkefnið hans naut og því hefur það undið upp á sig. Á HönnunarMars kemur út bók með myndum hans og laugardaginn 22. maí er efnt til rútuferðar með leiðsögn.
Við bókum okkur sæti í leiðsöguferðinni sem leggur upp frá Ásmundarsal kl. 14:00.
Reiðhjallavirkjun Orkubús Vestfjarða í Syðridal við Bolungarvík eftir Sigvalda Thordarson.
Hönnun í anda Ásmundar
Það er ekki ólíkegt að stemmingin sé góð í rútuferðinni með Loja Höskuldssyni og mögulega hægt að fá að hoppa úr við Ásmundarsafn við Sigtún. Ef ekki má grípa sér hlaupahjól og hendast á spennandi sýningu í Ásmundarsafni. Þar hefur Listasafn Reykjavíkur falið leiðandi íslenskum vöruhönnuðum að hanna muni í anda myndhöggvarans Ásmundar Sveinssonar. Ásmundarsafn er staður sem margir koma of sjaldan í og því rakið tækifæri að drífa sig á HönnunarMars.
Eftir heimsókn í Ásmundarsafn er komið að því að finna sér góðan stað fyrir drykk og smá hvíld áður en haldið er á síðasta viðburð dagsins á HönnunarMars.
Kerfill hjá Sono matseljum
Síendurtekið pop-up eldhús Sono matselja í Norræna húsinu er kærkomin viðbót í veitingastaðaflóru borgarinnar. Matstofa Alvars Aalto í Norræna húsinu er enda einn fallegasti útsýnisstaður Reykjavíkur. Arfisti leggur matseljunum lið á HönnunarMars en á matseðli helgarinnar eru réttir sem innihalda skógarkerfil. Hér ætla ég að enda opinbera dagskrá mína á þessum laugardegi í HönnunarMars. Minni gesti á að það er öruggara að panta borð.
Við erum að hlusta 🎻
Okkur þótti gaman að sjá dönsku kvikmyndina Druk sem við skrifuðum um í vetur hreppa Óskarsverðlaun á dögunum. Aðallagið ratar því aftur á lagalistann. Hér er líka fiðlukonsert eftir Mendelssohn og Loji Höskuldsson tekur eitt gott. Nokkur Reykjavíkur- og sumarlög.
II. Yfirskyggðir staðir
Yfirskyggðir staðir, einksasýning Sigurðar Guðjónssonar,
Berg Contemporary, Klapparstíg 16.
Sýningin stendur til 5. júní 2021.
„Það er eitthvað geimvísindalegt við þetta“ sagði mamma þegar við höfðum dvalið stundarkorn innan um videóverk Sigurðar Guðjónssonar á sýningu hans Yfirskyggðir staðir.
Fókusinn í videóinu Enigma flakkar um stóran myndflötinn og hægar hreyfingar sem Sigurður hefur mótað drógu huga minn á bólakaf lífheimsins en jafnharðan út í geim í einstakt augnablik sólmyrkvans þegar stigið var yfir í hinn salinn þar sem tveimur rásum videóverksins Fluorescent er varpað á mótlæga veggi. Merkilegt að geta flakkað á milli svo mikilla vídda í ekki stærra rými. Þegar kíkt er bakvið tjöldin má lesa að sjónrænn efniviður beggja verkanna er sóttur í rýmislega séð litla hluti, hraunmola og flúorperu. Náttúru og vísindi. Þeir eru krufnir, skoðaðir gaumgæfilega, myndaðir, teygðir, togaðir og sprengdir í loft upp svo brotin lenda þétt saman en með óravídd á milli sín.
Hljóðheimurinn sem fylgir verkunum á rætur sínar inni í perunni, í rafsegulbylgjum sem Sigurður nýtir sem grunn hráefni í mótun hans. Eins og þið heyrið erum við hér á slóðum sem eru hálfgerð geimvísindi. Hér eru á ferð vinnuaðferðir sem byggja á gríðarlega þróaðri tækni og djúpum skilningi listamannsins á þeim. Það eitt og sér er forvitnilegt. Það verður svo sérlega forvitnilegt í ljósi þess hve verkin eru líkamleg eða gætum við sagt skyn-samleg. Mín upplifun er nefnilega sú að best sé að geyma allt hið vitsmunalega fyrir utan sýningarsalinn og kveikja á öllum skynjurum. Taka þau inn án þess að hugsa of mikið, leyfa þeim bara að flæða inn í líkamann.
Svo ég vitni aftur í mömmu þá er ákveðin lína sem hefur oft runnið af hennar vörum í gegnum árin um að þetta og hitt í listunum sé fyrir lengra komna. Já kannski er það svo að einhverju leyti um sumt. En bara því eina að til að geta skilið algebru þarf maður að kunna að leggja saman, draga frá, margfalda og deila. Einhverjar stiklur þarf maður að hafa á leið sinni til að tengja og skilja. En svo þarf ekki að skilja allt. Að skilja með vit-leysu er mögulega eitthvað sem við gætum æft okkur í. Að aflæra sumt það sem okkur er kennt framan af ævinni kann að vera þyngsta þrautin. Að læra að treysta líkamanum öllum sem næmum móttakara og miðlara. Heimsókn á sýninguna er því einskonar skynæfing.
Sýningin varð stikla á óvæntri krókaleið listamannsins til Feneyja þar sem hann mun sýna fyrir hönd Íslands á Feneyjatvíæringnum næsta vor. Sýningin hefði nefnilega verið nýopnuð um þessar mundir ef ekki hefði skriðið aftan að mannkyninu örlítil kannski ekki svo óvænt en örsmá veira sem ollið hefur miklum usla og velt meira og minna öllu um koll í okkar nútímaheimi. Fyrirhugaður opnunartími í Feneyjum er 23. apríl 2022 svo nú er um að gera að byrja að leggja í ferðasjóð.
Fyrrverandi Feneyjafarar og fulltrúar Íslands á þessum mikilvæga og stærsta myndlistarviðburði heims umlykja okkur um þessar mundir. Nýlega sögðum við ykkur frá sýningu Libiu Castro og Ólafs Ólafssonar í Hafnarborg, Hrafnhildur Arnardóttir aka Shoplifter er að fara að opna neðanjarðarsýningu á verki sínu sem hún sýndi í Feneyjum og kaffihús í gömlu kartöflugeymslunum í Ártúnsbrekku og ekki má gleyma verkum Kjarvals og Ásmundar sem öllu jafna eru aðgengileg í einhverri mynd, í samnefndum húsum þeim til heiðurs. Kynningarmiðstöð íslenskrar myndlistar hefur að undanförnu horft aftur til fortíðar og hjálpað okkur að rifja eilítið upp.
Hér er rifjað upp framlag Finnboga Péturssonar frá 2001.
Ragnar Kjartansson opnaði svo nú um helgina sýningu á verkinu Death is Elsewhere sem heitir Sumarnótt á íslensku í Listasafni Íslands við Tjörnina. Meira um það síðar.
III. Löng flugeldasýning
Ungir einleikarar,
á tónleikum með Sinfóníuhljómsveit Íslands.
Fimmtudagskvöldið 20. maí kl. 20.
Þann 20. maí stíga fjórir ungir einleikarar á svið með Sinfóníuhljómsveit Íslands. Þau eiga það sameiginlegt að hafa sigrað í árlegri einleikarakeppni sem Sinfónían og Listaháskóli Íslands standa fyrir. Keppnin fer venjulega fram að hausti og tónleikarnir hafa undanfarin ár verið í janúar. Það er mikið ánægju efni að náðst hafi að koma keppninni fyrir og tónleikunum á dagskrá á starfsárinu.
Það þarf ekki að fjölyrða um mikilvægi þessarar starfsemi Sinfóníunnar og LHÍ. Hljóðfæraleikarar og söngvarar fá einstakt tækifæri til að þroskast sem listamenn og sagan sýnir að allt frá upphafi þessa verkefnis hefur margt af leiðandi tónlistarfólki þjóðarinnar komið fram á tónleikunum. Um tíma reyndar líka ung tónskáld en á undanförnum árum hefur samruna nýrra tónskálda og hljómsveitarinnar verið fundinn annar farvegur í samstarfi við Íslenska tónverkamiðstöð.
Meðal þeirra sem komið hafa fram sem ungir einleikarar eru Gyða Valtýsdóttir sem hlaut tónlistarverðlaun Norðurlandaráðs 2019. Sama kvöld árið 2004 stigu á stokk þrjár stúlkur sem síðan hafa starfað í hljómsveitinni; Melkorka Ólafsdóttir, Helga Björgvinsdóttir og Ingrid Karlsdóttir. Þá þreyttu frumraun með hljómsveitinni undir hatti verkefnissins klarínettuleikararnir Grímur Helgason og Arngunnur Árnadóttir og Joakim Páll Palomaris sem öll eru nú í leiðandi stöðum við sveitina. Núverandi staðarhljómsveitarstjóri, Bjarni Frímann Bjarnason lék á fiðlu sem ungur einleikari, líka Rannveig Marta Sarc sem kemur á ný fram með sveitinni á fimmtudag. Bjartasta von Íslensku tónlistarverðlaunnna sem voru nýlega afhent, Steiney Sigurðardóttir hefur greinilega verið vonarneisti lengi því hún kom fram árið 2015 sem einleikari og er nú í fastri stöðu við hljómsveitina.
Ein fyrrum ungra einleikara og nú leiðandi klarínettleikari Sinfóníuhljómsveitar Íslands spilaði klarínettkonsert Mozarts með hljómsveitinni 2015. Upptaka frá tónleikunum á Youtube-rás hljómsveitarinnar hefur nú verið leikin yfir 13 milljón sinnum og er sú mest spilaða af öllum sem innihalda þennan uppáhaldskonsert margra.
Hér er stiklað á mjög stóru í sögunni en af upptalningunni að dæma gefst greinilega gott tækifæri á að virða fyrir sér framtíðina á þessum tónleikum Sinfóníunnar. En það er ekki bara vegna þess sem við mælum heilshugar með tónleikunum 20. maí. Á þessum tónleikum er jafnan ansi hressandi efnisskrá. Allir einleikararnir vilja jú að sýna hvað í þeim býr og því oft um hálfgerða flugeldasýningu að ræða.
Í ár verður að finna bæði Draumalandið og Básúnukonsert. Einnig aríur úr Carmen og Turandot og sjálfur fiðlukonsert Mendelssohns leynist þarna líka. Við sem höfum reynt það vitum að það er engin lygi þegar sagt er að á þessum árlegu tónleikum skapast alltaf einstök stemmning – það er eins og allur salurinn reyni með einbeitingu sinni að styðja einleikarana svo sem best takist til. Andrúmsloftið verður jafnan engu líkt.
IV. Fjölæringar
Í garðinum heima
Humlurnar eru vaknaðar af veturlöngum svefni og sveima nú um að því er virðist hálf svefndrukknar. Fjölæringabeð getur verið sælureitur fyrir humlur og hið fjölbreytilega lífríki sem þar þrífst og við ljúkum fréttabréfi dagsins á að beina sjónum okkar þangað.
Að ýmsu er að huga í fjölæringabeði og við stiklum hér á stóru í þeim efnum. Í mínum huga er gott að leggja úr vör með tvær hugleiðingar.
Að skoða hvað aðstæður í garðinum bjóða upp á og hver hugur og óskir ræktandans eru um garðinn.
Fjölmargar tegundir fjölæringa geta lifað góðu lífi við íslenskar aðstæður og hafa jafnvel til að bera eðalhæfni til þess. Skoða þarf vel hvaða tegundir henta hverjum stað út frá tegund jarðvegs, birtuskilyrðum og öðrum ytri aðstæðum í umhverfinu, rými og mögulegum áhrifum á vistkerfið í garðinum. Er ætlunin að rækta í sólríkju eða skugga, í frjóum jarðvegi, steinhæðabeði í þurrum og rýrum jarðvegi, nú eða leggja drög að blómaengi í villtara kantinum?
Nosturslega samsett fjölæringabeð er fallegt frá því snemma á vorin og langt fram á haust og jafnvel yfir vetrartímann, fer vel með öðru því sem er í garðinum og er viðhaldslítið. Hafi ræktandi ekki garð til umráða eru fjölmargir blettir í borgarlandslaginu sem mega vel við upplyftingu í skjóli nætur.
Við val á plöntum er gott að hafa í huga blöndu af snemmblómstrandi tegundum (til dæmis lykla, sóleyjar og liljur) og öðrum sem blómstra um mitt eða síðsumars (til dæmis tegundir af körfublóma og krossblómaættum og vendi sem sumir geta vel blómstrað fram í október). Hæð plantna skiptir miklu máli og að í beði veiti þær hver annarri skjól og skyggi ekki hver á aðra.
Skoða þarf hverju ræktandi sækist eftir með tilliti til vaxtarlags og lita blaða og blóma, blómskipan og hvort þau eigi að endurspegla fjölbreytileika, einsleitni, andstæður, íslenskar tegundir, erlendar eða blöndu beggja, nytjategundir, ákveðið þema eða annað það sem ræktanda kann að koma til hugar. Á vef Félags garðplöntuframleiðenda er fín leitarvél þar sem hægt er að leita eftir öllum þessum skilyrðum. Fjölæringabeð getur því vel falið í sér ferðalag um fjarlægar slóðir innanlands og utan.
Velja þarf sérhverri plöntu hentugan stað þar sem hún fær best notið sín. Flestar skuggþolnar tegundir blómstra til dæmis betur fái þær dágóða sól. Í aðstæðum þar sem lítils beins sólarljóss nýtur við má velja skógarbotns tegundir sem ræktaðar eru vegna blaðanna eins og brúskur og burkna. Margar tegundir ilma og séu slíkar tegundir valdar er mikilvægt að ilmurinn hugnist ræktandanum. Ræktunin er jú hugsuð til að auka á ánægju garðsins sem dvalarstaðar.
Eins og snert var á í síðustu hugleiðingu úr garðinum hef ég ákveðið að vingast við illgresið. Margt sem til þess telst er fallegt og á meðan því er haldið í skefjum svo það kæfi ekki annan gróður hefur það margt gott til síns ágætis. Fjölmargar þekjuplöntur eru góðar til að vega salt með því. Nýlega hef ég komið fyrir ýmsum hnoðrum, hélurifsi og músagini í mínum garði þó sumir telji það síðastnefnda ansi víðförult. Mér þykir það fallegt með sínum örsmáu fjólubláu blómum. Ég sé glögglega í mínum garði að vorblómstrandi tegundum mætti fjölga og eins að grindverk sem annars veitir mörgum plöntum skjól má fegra með klifrara eins og skógartoppi, ilmbaunum eða fjallabergsóley. Mitt næsta skref í garðinum er því að huga að þessu. Þannig þarf hver og einn að skoða og lesa í sinn garð og rækta hann eftir hentugleik svo hann veiti ánægju og næringu. Ég hef fulla trú á að gott vistkerfi í garðinum leiði af sér gott vistkerfi inni í líkama ræktandans.
Við mælum með að versla við garðplöntustöðvarnar sem eru nokkrar á höfuðborgarsvæðinu, Mörk, Þöll og fleiri og eins í seilingarfjarlægð í mekka ræktunar á Íslandi í Hveragerði.
Sólarkveðja,
Edda og Greipur
Takk! Þið lyftið andanum og fyllið mann innblæstri um möguleika margra skemmtilegra stunda. <3. (Og svo er bara að koma sér af stað ..;-))