Sunnudagurinn 23. febrúar
Molarnir að þessu sinni eiga það sameiginlegt að bjóða upp á þátttöku áheyrenda sé vilji fyrir hendi, án þess þó að setja nokkra pressu á herðar þeirra. Við mælum með leið til að gera mánudagskvöldin betri og kynnum eldgamalt trix til að þola pínu pínu, trix sem nú er borið fram í verðlaunabúningi.
I. Passía fyrir þrjá
Í dag byrjar föstuinngangur, röð þriggja daga í aðdraganda lönguföstu sem hefst á öskudegi. Sunnudagsins í þessu dagaknippi er ekki minnst sérstaklega lengur en öll þekkjum við hina tvo; bolludaginn og sprengidaginn. Eins og margt sem okkur finnst koma spánskt fyrir sjónir í dag og jafnvel vera asnalegir siðir sem engin ástæða er til að virða, á langafasta sér í raun mjög eðlilegan og náttúrulegan uppruna. Hirðingjar af gyðingaættum hættu að borða kindakjöt og hreinlega bönnuðu það í sjö vikur fram að páskum því þá voru ærnar lambfylltar. Á páskum voru ærnar bornar og þá var lömbum slátrað. Sannkölluð uppskeruhátíð.
Síðan á lýðveldisárinu hefur verið til siðs að lesa Passíusálma Hallgríms Péturssonar í Ríkisútvarpinu á lönguföstu. Passía er samheiti yfir texta Biblíunnar sem segja frá píningu, þjáningu, Krists. Þetta gerði fyrst Sigurbjörn Einarsson dósent við Háskóla Íslands og síðar biskup. Passíusálmarnir hafa líka verið lesnir í heild á föstudeginum langa í Hallgrímskirkju frá því hún var vígð en þar var téður Sigurbjörn einmitt fyrstur prestur. Þetta er mjög í anda gamalla siða því frá 16. öld eru til tilmæli um að lesa eigi alla píslarsöguna í predikunarstól í messu á föstudaginn langa. Búast má við að sóknarbörnum hafi þótt vistin á hörðum kirkjubekkjum í köldum kirkjum undir þeim lestri bæði löng og erfið.
Jóhann Sebastian Bach bauð kirkjugestum kirkju heilags Nikulásar í Leipzig upp á heldur rausnarlegri píslarsöguflutning en gestir í litlum kirkjum Íslands hafa mátt sitja undir föstudaginn langa árið 1724. Einsöngvarar, sjálfsagt kór og lítil hljómsveit frumfluttu þá Jóhannesarpassíu tónskáldsins.
Víkur nú sögunni að meðmælum okkar, sem eiga sér einmitt stað í áðurnefndri Hallgrímskirkju. Þar er mikil hefð fyrir stórum uppfærslum á óratóríum og messuverkum meistaranna. Skemmst er að minnast uppfærslu á Messíasi Händels sem rataði í meðmæli okkar í desemberbyrjun. En nú kveður við annan tón.
Slíkan kraft og ákefð hefur maður sjaldan upplifað: Jóhannesarpassía Bachs sem sálrænt kammer(tón)leikhús, sem skyggnist djúpt í hjarta mannlegs svartamyrkurs. Benedikt Kristjánsson, tenór, flytur í þessari uppfærslu alla passíuna og bregður sér í mörg hlutverk. Semballeikarinn Elina Albach og slagverksleikarinn Philipp Lamprecht mála með litríkum útsetningum alla hljómsveitina, meðan kóralarnir eru sungnir saman með áheyrendum, hugmynd innblásin af upprunalegum flutningi verksins.
– Südwest Presse, maí 2019.
4. mars verður flutt uppfærslan sem Achim Stricker gagnrýnandi Südwest Presse í Ulm í Þýskalandi skrifar um hér að ofan. Tenórinn Benedikt Kristjánsson flytur ásamt aðeins tveimur félögum sínum alla Jóhannesarpassíu Bachs. Og Sticker var ekki sá eini sem þótti mikið til koma. Í október í fyrra hlaut verkefnið nefnilega virtustu tónlistarverðlaun Þýskalands, Opus Klassik, sem nýstárlegustu tónleikar ársins.
Frá tónleikunum eftirtektarverðu á Podium-hátíðinni í Esslingen 10. maí í fyrra.
Til samanburðar er hér upptaka á sama kafla en hefðbundnari fluttningur á ferð:
Benedikt Kristjánsson er einn af þessum sem eru barasta að gera það skrambi gott. Hann er til að mynda tilnefndur til Íslensku tónlistarverðlaunanna sem veitt verða 11. mars. Það er ærin ástæða til að láta þetta ekki fram hjá sér fara. Við þá sem hnutu um að tónleikagestir í Esslingen sátu með nótur og að tónleikarýnirinn vakti máls á að þeir hafi tekið þátt í flutningnum getum við sagt: Óttist eigi, það má syngja með. En það má líka sleppa því og njóta bólstraðra bekkjanna í upphitaðri Hallgrímskirkju.
Jóhannesarpassía J.S. Bachs,
Hallgrímskirkju.
4. mars kl. 20.
Við erum að hlusta 🎼
Það er hækkandi sól, það er ekki um að villast og við hlustum á ný og gömul íslensk sönglög: Hér eru ný lög af glænýjum plötum GDRN og Ásgeirs Trausta. Hér eru líka eldri af nýlegum plötum Benedikts Kristjánssonar og GÓSS sem eru tilefndar til Íslensku tónlistarverðlaunanna. Svo er gott að hafa smá Mánudjass, gamalt sönglag, en hér án söngs.
II. Engin mánudagsmæða
Í Reykjavík má mörg kvöld vikunnar ramba inn á djasstónleika einhversstaðar í borginni. Það er eiginlega lygilegt að á einum stað má heyra sunnudjass, kvöldið eftir mánudjass annarsstaðar, þriðjudjass á þriðjudögum á þriðja staðnum og svo eru hefðbundnari djasstónleikar á miðvikudögum og oft dagana sem á eftir fylgja.
Í dag beinum við sjónum okkar að litlu sviði undir súð við Hverfisgötu. Seint í nóvember opnaði í húsinu nr. 12 við Hverfisgötu skemmtistaðurinn Röntgen. Þá hafði húsið staðið tómt um skeið eða síðan bar, pizzastaður og verðlaunaður veitingastaður lögðu þar niður starfsemi. (Veitingastaðurinn Dill opnaði svo aftur í Kjörgarði nokkru síðar og endurheimti í vikunni Michelin-stjörnu sína.)
Húsið var byggt 1910 af Guðmundi Hannessyni lækni. Hann leigði kollega sínum, Gunnlaugi Claessen, aðstöðu í húsinu 1914 undir geislabúnað og starfsemi alveg nýrrar röntgen-stofu. Fyrsta röntgenmynd landsins var svo tekin í kjallara hússins 3. febrúar það ár. Af því dregur nýr skemmtistaður nafn sitt. Um sögu röntgen-myndatöku á Íslandi má lesa nánar í 11. tölublaði Læknablaðsins frá 1995.
Nú hefur Mánudjass hreiðrað um sig á efstu hæð þessa Röntgen. Mánudjass kom fyrst fram á sjónarsviðið á skemmtistaðnum Húrra fyrir rúmum 5 árum. Hann hefur það að markmiði að gera mánudagskvöldin í Reykjavík bærilegri. Síðan hefur Mánudjass gert misstuttan stans á nokkrum stöðum; Hressó, Bíó Paradís.
Vorið 2016 voru hjóðritaðir tvennir Mánudjassar á Húrra og gefnir út.
Tónlistarmennirnir, húsbandið Mánudjass, taka á móti gestum með þéttum djassleik. Þegar okkur bar að garði voru það fjórmenningarnir Kristofer Rodriguez Svönuson, Birgir Steinn Theodórsson, Hrafnkell Gauti Sigurðarson og Birkir Blær Ingólfsson sem skipuðu bandið. Eftir um klukkustundarspil er tekið hlé og síðari hluti kvöldsins er djamm-session, það er að segja, þá mega liðtækir gestir sem hafa haft rænu á að taka með sér hljóðfæri spila með.
Röntgen er huggulega innréttaður skemmtistaður og bar. Þar er hægt að fá úrval góðra drykkja og því er mánudagsheimsókn þangað tilvalin fyrir þá sem þurfa að fara yfir atburði helgarinnar með sínum nánustu álitsgjöfum nú eða vantar auka orkuskot fyrir nýhafna vinnuviku.
Mánudjass,
Röntgen, Hverfisgötu 12.
Mánudagskvöldum kl. 20.
Munið eftir smáfuglunum á góunni.
Góðar kveðjur,
Edda og Greipur
Hér er eitt lítið í viðbót: Á dögunum vakti stikla úr nýrri og væntanlegri mynd eftir bandaríska kvikmyndaleikstjórann Wes Anderson athygli og eftirvæntingu. Myndir hans eru þekktar fyrir mjög einkennandi sjónrænan stíl. Svo einkennandi að vinsæll Instagram-reikningur sérhæfir sig í að birta ljósmyndir allstaðar að úr heiminum sem gætu allt eins verið rammar úr mynd leikstjórans. Ljósmyndarar á ferð merkja myndir með myllumerkinu #AccidentallyWesAnderson og hljóti þær náð birtast þær á Instagram-reikningnum @AccidentallyWesAnderson ásamt oft á tíðum mjög skemmtilegum fróðleik um myndefnið. Þessi Instagram-síða er ekki verri en hver önnur til að skoða og láta sig dreyma um ferðalög framtíðarinnar, til dæmis lestarferð í Suður Afríku.