Sunnudagurinn 26. janúar.
Allt iðar af lífi í listalífi borgarinnar. Í dag byrjum við að huga að búningagerð enda langafasta á næsta leyti. Við mælum með góðu tækifæri til að sjá verk úr safneign Nýlistasafnsins og hefjum laugardagsdjamm með Kammersveit Reykjavíkur. Við bjóðum nýja áskrifendur sérstaklega velkomna í hópinn.
I. Lokatónleikar með Kammersveitinni
Í gær hófust í Reykjavík Myrkir músíkdagar. Tónlistarhátíðin fagnar í ár 40 ára afmæli og við mælum með lokatónleikum hátíðarinnar næstkomandi laugardagskvöld þegar Kammersveit Reykjavíkur treður upp í Norðurljósum Hörpu.
Íslenskir tónlistarmenn hafa átt mikillar velgegni að fagna undanfarin misseri. Varla hefur liðið mánuður án þess að fréttir berist utan úr heimi af góðum viðtökum, verðlaunum eða stórum spennandi verkefnum. Þetta er kannski ekki alveg nýtt en það sem hefur breyst er að í fararbroddi núna eru ekki síst listamenn úr heimi klassískrar tónlistar.
Myrkir músíkdagar hafa í gegnum tíðina gefið upprennandi tónlistarmönnum ný og stór tækifæri og einnig gefið hlustendum möguleika á að heyra það nýjasta og ferskasta í íslenskri tónlist um leið og verkum reyndari tónskálda eru þar gerð skil. Þeir tónlistarmenn sem eru að gera það gott i dag um allan heim hafa þannig gjarnan stigið mikilvæg fyrstu skref á Myrkum músíkdögum. Píanókonsertinn Processions eftir Daníel Bjarnason saminn fyrir Víking Heiðar Ólafsson hljómaði fyrst á hátíðinni 2010. Fiðlukonsertinn Nostalgía eftir Pál Ragnar Pálsson hljómaði 2013 en þá var Una Sveinbjarnardóttir í einleikarahluverkinu. Meira um hana á eftir. Anna Þorvaldsdóttir átti verk á hátíðinni 2013 en þá frumflutti Nordic Affect Shades of Silence.
Myrkir músíkdagar eru haldnir af Tónskáldafélagi Íslands og hefur áherslan alltaf verið á nýja og nýlega íslenska tónlist. Á því er ekki undantekning í ár þó svo að samtímaverk annarsstaðar úr heiminum birtist reglulega á efnisskrám tónleika hátíðarinnar. Því er einmitt að heilsa á þessum síðkvöldstónleikum Kammersveitarinnar því tóneikarnir hefjast á tveimur verkum utan úr heimi. Það eru verk eftir Alfred Schnittke og Missi Mazzoli sem hvorugt hefur heyrst áður á Íslandi. Þá taka við þrjú verk eftir jafn mörg íslensk tónskáld. Verkin eru öll frumflutt á tónleikunum.
Áðurnefnd Una Sveinbjarnardóttir sem margir þekkja sem fiðluleikara kynnir til leiks verk sitt Myrkur og regn fyrir óbó og kammerhóp, Haukur Tómasson er enginn nýgræðingur og mætir með nýtt verk fyrir hörpu, sibalon og kammersveit undir heitinu Nature Morte. Þriðja verkið er eftir flautuleikararann og tónskáldið Kolbein Bjarnason: Ekkert kemur í hans stað (Þrjár aðferðir við að lesa ljóðið Allt deyr eftir Steinunni Sigurðardóttur) fyrir messósópran og kammersveit.
Kammersveitin á Myrkum,
Norðurljósum Hörpu.
Laugardaginn 1. febrúar kl. 21:30.
Við erum að hlusta
Okkur fannst finnskur tangó passa vel með sólarpönnukökunum. Erum líka að hlusta á Unu Sveinbjarnardóttur og rifjum upp nýleg kynni af nýjum disk Sinfóníunnar með verkum eftir m.a. Hauk Tómasson og Pál Ragnar Pálsson í tilefni Myrkra músíkdaga.
II. Sjaldséð verk úr safneign Nýló
Nýlistasafnið er nýorðið 42 ára, tveimur betur en Myrkir músíkdagar, mikilvægur aldur, enda er þar að finna svarið við öllum spurningunum, eins og fram kemur í hinni sígildu Hitchikers Guide to the Galaxy, sem við lásum vafalaust mörg hver á menntaskólaárunum. Safnið var stofnað af hópi framsækinna listamanna sem mótvægi við ríkjandi íhald, sem á þeim tíma beindi eingöngu sjónum sínum að hefðbundnari skúlptúrum og málverkum og söfnun á þeim. Nú er safnið í eigu fulltrúa þess, og rekið af listamönnum með viðbótarframlögum frá ríki og borg og er það eitt elsta listamannarekna safn og sýningarrými í Evrópu.
Þarna um árið hófu listamennirnir að byggja upp safneign með gjöfum á eigin verkum og er sá hátturinn enn á, að safneignin er öll gjafaeign. Safnkosturinn telur nú rúmlega 2200 verk og er einskonar ævintýri; samtíningur verka listamanna af ólíkum kynslóðum, frá sjötta áratug síðustu aldar til dagsins í dag, síbreytilegur, vaxandi og aldeilis sprelllifandi. Hann hefur að geyma marga gimsteina og líka bernskubrek eftir lykillistamenn samtímans, erlenda sem íslenska; Birgi Andrésson, Dieter Roth, Franz Graf, Hildigunni Birgisdóttur, Hrein Friðfinnsson, Huldu Vilhjálmsdóttur, Dorothy Iannone, Finnboga Pétursson, Kristján Guðmundsson, Leif Ými Eyjólfsson, Linu Lapelyte (sem var í hópi þeirra sem hrepptu Gyllta ljónið á Feneyjatvíæringnum fyrir litháíska þjóðarskálann 2019), Rósku, Ragnar Kjartansson eldri og yngri, Steinu Vasulka, Þorvald Þorsteinsson og Örn Alexander Ámundason svo einhverjir séu nefndir. Það er kjörið að kynna sér verk þessara listamanna fyrir þá sem ekki þekkja til. Þið eigið inni gúrme stund.
Nú hefur verið ákveðið í Nýló að draga verk úr safneigninni reglulega fram á sýningum. Vetrarmyrkrið hentar vel til þess, enda verkin mörg hver viðkvæm fyrir mikilli birtu. En að sýningunni sem við mælum með að skoða. Sýningastjóri er Birkir Karlsson, sem er safneignarfulltrúi Nýlistasafnsins og glímir daglega við skipulagsþrautina sem umsjón með safneign er. Hér hefur hann dregið fram nokkur af sínum uppáhalds verkum og sýningin heitir einfaldlega Nokkur uppáhalds verk. Aðgengileg og fáguð er hún og fer vel í rýminu. Hvert og eitt verk fær gott vaxtarrými og úr verður áferðarfalleg sýning þar sem áherslan er á hvert einstakt verk, ekkert níðþungt curatorial concept eins og hann segir í texta um sýninguna. Það gladdi mig, hvert og eitt verk fær að vera á sínum forsendum. Verkin eru frá árunum 1972–1999 og eru eftir G. Erlu, Mihael Milunović, Rúrí og Douwe Jan Bakker.
Frá sýningunni Nokkur uppáhalds verk. Í tvö verk Douwe Jan Bakker sést hér. Mynd: Vigfús Birgisson
Hávaðar og horn, flóafen, þembur, grettistak, skorningur, enni og ás eru meðal þeirra fyrirbæra í náttúrunni sem hinn hollenski Douwe ljósmyndaði og setti fram í pörum; klipptar og prentaðar ljósmyndir ásamt viðeigandi orðum. Feykifalleg sería sem teygir sig um nánast allt safnið. Þegar ég fór á sýninguna hitti ég Rúnu Þorkelsdóttur (myndlistarmann og einn aðstandenda hinnar goðsagnakenndu bókverkabúðar og viðburðarrýmis Boekie Woekie í Amsterdam). Hún sagði mér af því að Douwe hafi verið mikill vinur Magnúsar Pálssonar og hann hafi lokkað hann til Íslands. Ísland var nefnilega ekki vinsælt á þeim árum. Douwe fann sig vel í hópi íslenskra listamanna og hafði að sögn Rúnu mikil áhrif á fjölmarga listamenn hérlendis; Birgi Andrésson, Ingólf Arnarsson og fleiri, og vafalaust voru áhrifin gagnkvæm að einhverju leyti. Tengingarnar á milli Hollands og Íslands voru mjög virkar á sjötta, sjöunda og áttunda áratugnum og áhrifa þeirra gætir enn.
Þegar kom að uppsetningu á verkinu A vocabulary sculpture in the Icelandic landscape, vöknuðu ýmsar spurningar í safninu, því lítil eða engin fyrirmæli um uppsetningu fylgdu verkinu, eins og gjarnan vill verða. Ein af áskorunum safna er einmitt að safna upplýsingum um slíkt, svo verkin komist til skila eins og listamaðurinn hafði séð fyrir. Uppsetningarliðið brá á það ráð að hringja í fyrrnefndan Ingólf og vildi svo vel til að hann stálminnugur skundaði af stað og gat aðstoðað við uppsetninguna. Lykilatriðið var víst að frá einhverjum stað í rýminu þyrfti að vera hægt að horfa yfir allt verkið.
Fyrir þá sem ekki eru hnútum kunnugir í Marshallhúsinu verður boðið upp á leiðsagnir á Safnanótt, 7. febrúar (kl. 18 og 20), sem verða samtvinnaðar leiðsagnir um sýningar í húsinu og um Marshallhúsið sjálft. Við mælum með gæðastund í Nýló og viðkomu í Omnom í næsta húsi, þar sem hægt er að festa kaup á stærri gerðinni af súkkulaðistykki til að tryggja örugga afkomu í vetrarmyrkrinu.
Nokkur uppáhalds verk,
Nýlistasafninu, Grandagarði 20.
Sýningin stendur til 23. febrúar 2020
III. Skikkjur á öll heimili
Ímyndaðu þér að svífa yfir Ártúnsbrekkuna, Elliðaárdalinn og yfir borgina. Þú svífur þandri skikkju á uppstreymi sólarlagsins og roðaglóð bíóbirtunnar í síðdeginu leiðir þig vestur úr, í átt að Snæfellsjökli, sem skartar sínu fegursta akkúrat í lágfluginu.
Skikkja verður að teljast til staðalbúnaðar á hverju heimili. Sé slíku þarfaþingi ekki að heilsa á þínu heimili, gefst kostur á að búa til sinn eigin dýrgrip í handverkskaffi Borgarbókasafnsins í Árbæ á morgun. Slíkur gripur getur komið að góðum notum við mörg tækifæri; sé haldið í spariboð, á hverfaleikana, á öskudaginn, nú eða í rigningu enda sé hún þá gerð úr þar til gerðu regnheldu efni.
Á Borgarbókasafninu í Árbæ eru nefnilega saumavélar og góð aðstaða til saumaskaps og vill svo til að Andzelina Kusowska Sigurðsson, sem er bókavörður þar á bæ, er einnig klæðskeri og mun aðstoða gesti skikkjukaffisins. Regluleg handverkskaffi, upplestrar, spilaklúbbar og annað eru meðal fjölbreytilegra viðburða í Borgarbókasöfnum Reykjavíkur, enda var áherslum nýverið breytt og eru þau nú fyrst og fremst menningarhús með góðum bókasöfnum.
Fyrirmyndir að skikkjum eru margar og upplagt að sækja sér innblástur áður en haldið er af stað í Árbæinn.
Handverkskaffi, Skikkjugerð,
Borgarbókasafninu Árbæ, Hraunbæ 119
Mánudaginn 27. janúar, 17–18.30
Okkar bestu kveðjur,
Edda og Greipur